Vo ova izdanie se dadeni opshti informacii za glavnite vidovi lekovi shto se koristat za artritis. Isto taka, vo nego se dadeni soveti za bezbedno koristenje na lekovi i kade da se pobaraat natamoshni informacii. Vo ovoj informativen list ne se dadeni site mozhni kontraindikacii (side effects) i za toa treba da razgovarate poveќe se vashiot doktor ili aptekar.
Analgetici (lekovi protiv bolki)
Lekovite protiv bolki se chesto prvite lekovi shto vashiot doktor ќe gi preporacha za smiruvanje na bolkite. Nekoi lekovi protiv bolki mozhe da se dobijat bez recept, dodeka drugi mora da bidat prepishani od doktor.
Vidovi: Paracetamolot e ednostaven lek protiv bolki, koj mozhe da smiri slabi do umereni bolki.
Postojat posilni lekovi protiv bolki, kako shto e kombinacijata na paracetamol i kodein, tramadol i niza lekovi na baza na morfium (opijati).
Efekti: Lekovite protiv bolki deluvaat vrz nervniot sistem za da gi namalat bolkite. Tie ne deluvaat na drugi simptomi kako shto se otecheni zglobovi ili vkochanetost.
Kako se upotrebuvaat: Vo nekoi sluchai bolkata mozhe da bide kontrolirana so upotreba na analgetik samo togash koga e potrebno. Nekogash bolkata se kontrolira podobro so redovno zemanje analgetik, na primer chetiri pati na den. Pobarajte sovet od vashiot doktor ili aptekar koj e najdobriot nachin na zemanje analgetici za vashata medicinska sostojba.
Rizici: Paracetamolot predizvikuva mnogu malku kontraindikacii koga se zema vo preporachanata doza. Meѓutoa, zemanjeto poveќe od preporachanata dnevna doza mozhe da predizvika golemi problemi na crniot drob. Posilni lekovi protiv bolki mozhe da predizvikaat zapek, machnina, povraќanje i sonlivost.
Nesteroidni antiinflamatorni lekovi
Nesteroidnite antiinflamatorni lekovi (Non-steroidal anti-inflammatory drugs – NSAIDs) namaluvaat vospalenie, potechenost na zglobovite i vkochanetost. Tie chesto se koristat za lekuvanje na inflamatorni vidovi artritis, kako shto e revmatoidniot artritis. Tie isto taka mozhat da gi namalat bolkite koi ne mozhat da se kontroliraat samo so analgetici.
Vidovi: Postojat golem broj razlichni vidovi NSAIDs,
kako shto se naproksin i ibuprofen. Postoi edna grupa NSAIDs narechena COX-2 inhibitori, za koi e neshto pomalku verojatno deka ќe predizvikaat stomachni problemi. Iako nekoi NSAIDs mozhe da se dobijat bez recept, vashiot doktor mozhe da ve posovetuva koj od nesteroidnite antiinflamatorni lekovi i vo koi dozi e najdobar za vas.
Efekti: NSAIDs go sprechuvaat teloto da proizveduva supstanci (prostaglandini) koi predizvikuvaat vospalenie. Toa gi namaluva simptomite kako shto se bolkata i otekuvanjeto. NSAIDs ne mozhat da go izlekuvaat vashiot artritis ili da imaat dolgotrajno vlijanie vrz nego.
Kako se upotrebuvaat: Nekoi medicinski sostojbi mozhe efikasno da se kontroliraat so povremeno, t.e. po potreba, koristenje na NSAIDs. Za drugi medicinski sostojbi mozhe da treba poredovno koristenje na NSAIDs. Pobarajte sovet od vashiot doktor ili aptekar koj e najdobriot nachin na koristenje na NSAIDs za vashata medicinska sostojba i kako da ja namalite dozata na NSAIDs ako bolkata e poslaba.
Rizici: Sekogash razgovarajte so vashiot doktor ili aptekar pred da pochnete da zemate NSAIDs, bidejќi tie mozhe da predizvikaat seriozni kontraindikacii vo sporedba so paracetamolot. Ako postojat problemi so krvniot pritisok, bubrezite ili srceto, kaj mal broj luѓe mozhe da bide zgolemen rizikot od srcev udar, mozochen udar ili otkazhuvanje na bubrezite. Edna od najserioznite kontraindikacii na NSAIDs e krvavenje vo stomakot i gorniot del na crevata. Znakovite na krvavenje vkluchuvaat stomachni bolki, krv vo izmetot (ili temen izmet) ili povraќanje so boja na kafe. Ako imate nekoj od ovie znaci dodeka zemate NSAIDs, odete kaj vashiot doktor.
Kortikosteroidi
Tie isto taka mozhe da se koristat za lekuvanje na eden vospalenie.
Vidovi: Kortikosteroidite mozhe da se zemaat preku usta kako tableti ili kako technost. Tie isto taka mozhe da se davaat kako injekcija vo zglob, muskul ili meko tkivo.
Efekti: Ovie lekovi imaat silno antiinflamatorno dejstvo i gi namaluvaat bolkata i otokot. Meѓutoa, tie ne mozhat da ja izlekuvaat bolesta.
Kako se upotrebuvaat: Poradi rizikot od kontraindikacii, vashiot doktor ќe ja prepishe najmalata mozhna doza za najkus period. Mozhe da se sluchi da ima potreba povtorno da pochnete da zemate kortikosteroidi za vreme na „napad” (koga simptomite se vloshuvaat vo odreden period).
Rizici: Kortikosteroidite mozhe da imaat seriozni kontraindikacii ako se zemaat vo golemi dozi ili podolgo vreme (poveќe od nekolku nedeli). Dodeka zemate kortikosteroidi vashiot doktor ќe kontrolira dali ќe se pojavat kontraindikacii. Voobichaenite kontraindikacii opfaќaat zgolemuvanje na tezhinata, istenchuvanje na koskite (osteoporoza), visok krven pritisok i zgolemena predisponiranost na infekcii. Injekciite kortikosteroidi obichno predizvikuvaat pomalku kontraindikacii od tabletite.
Antirevmatichni lekovi koi ja modifikuvaat bolesta (DMARDs)
Antirevmatichnite lekovi koi ja modifikuvaat bolesta (Disease-modifying anti-rheumatic drugs – DMARDs) se koristat za lekuvanje na inflamatorni vidovi artritis, kako shto e revmatoidniot artritis i ankilozantniot spondilitis. Golem broj DMARDs deluvaat na imunoloshkiot sistem za da predizvikaat „potisnuvanje na imunitetot”. Toa ja namaluva aktivnosta na imunoloshkiot sistem koj gi napaѓa i oshtetuva zdravite zglobovi. Na raspolaganje e i edna ponova grupa na DMARDs, poznata kako „bioloshki DMARDs”. Tie blokiraat izvesni supstanci vo krvta i zglobovite
koi predizvikuvaat vospalenie. Toa go namaluva vospalenieto i go zapira oshtetuvanjeto na zglobovite. DMARDs i bioloshkite DMARDs obichno gi prepishuvaat samo specijalisti.
Znachajni medicinski soveti
Poveќe informacii
Avstraliskoto revmatoloshko zdruzhenie ima informativni listovi na angliski za NSAIDs, kortikosteroidi i za sekoj od DMARDs i bioloshkite DMARDs. Informativnite listovi sodrzhat detalni informacii za toa kako da se zemat lekovite, kontraindikaciite i merkite na pretpazlivost. Tie se dostapni na internet na www.rheumatology.org.au
Za nezavisni informacii od registrirana medicinska sestra vo vrska so lekovi prepishani na recept, vo slobodna prodazhba i za prirodni lekovi javete se na Medicines Line, telefonska sluzhba shto ja obezbeduvaat National Prescribing Service i Healthdirect Australia. Na vasheto prashanje odgovorot mozhe da go dobiete vednash, ili mozhe da bidete upateni na vashiot doktor (GP)
ili aptekar, ili povrzani so aptekar na NPS. Telefon: 1300 633 424 od ponedelnik do petok, od 9 nautro do 5 popladne istochno standardno vreme, ili posetete ja internet stranicata www.nps.org.au
ZA POVEЌE INFORMATIVNI LISTOVI ZA ARTRITIS JAVETE SE NA LOKALNATA KANCELARIJA ZA ARTRITIS.
Razgovarajte so vashiot doktor ili aptekar koj e najdobriot lek za vashiot artritis. Informirajte se za vashite lekovi, vkluchitelno kako da gi zemate i koi se mozhnite kontraindikacii.
